[ACCA] - Điều gì khiến cho Kế toán Quản trị trở nên khó như vậy?

Kế toán quản trị là lĩnh vực chuyên môn của kế toán nhằm nắm bắt các vấn đề về thực trạng, đặc biệt thực trạng tài chính của doanh nghiệp; qua đó phục vụ công tác quản trị nội bộ và ra quyết định quản trị. Thông tin của kế toán quản trị đặc biệt quan trọng trong quá trình vận hành của doanh nghiệp, đồng thời phục vụ việc kiểm soát, đánh giá doanh nghiệp đó. Đây cũng là một phần kiến thức rất hay và quan trọng được phân bổ trong một số môn trong chương trình ACCA nhưng thực tế cho thấy pass rate của các môn này thấp hơn so với mặt bằng chung. Vậy điều gì khiến cho Kế toán quản trị trở nên khó như vậy? Hãy cùng BISC tìm hiểu nhé!

1. Thực trạng thực tế

Nếu nhìn vào pass rate (tỷ lệ đỗ) các môn về kế toán quản trị trong chương trình ACCA (F2 - Management Accounting, F5 - Performance Management, P5 - Advanced Performance Management) so với kế toán tài chính (F3 - Financial Accounting, F7 - Financial Reporting, P2 - Strategic Business Reporting), các bạn có thể thấy tỷ lệ của các môn về kế toán quản trị luôn thấp hơn, ở bất cứ level nào (knowledge, skill, advanced). Mình tổng kết qua đồ thị tỷ lệ đỗ của 8 kỳ gần nhất như sau:

Tỷ lệ thi đỗ global môn MA/F2 - Management Accounting và FA/F3 - Financial Accounting 

Tỷ lệ thi đỗ global môn PM/F5 - Performance Management và FR/F7 - Financial Reporting

Tỷ lệ thi đỗ global môn SBR/P2 - Strategic Business Reporting và APM/P5 - Advanced Performance Management

Nhìn vào đồ thị thì chúng ta đều thấy, các môn kế toán quản trị như F2, F5, P5 uôn luôn ở "cửa dưới" so với các môn về kế toán tài chính. Nếu như ở nhóm các môn sơ cấp, mang góc độ kiến thức thì chênh lệch về tỷ lệ đỗ chỉ là 2-5% thì lên đến các môn trung cấp khoảng cách đã gia tăng lên khá nhiều, có khi lên đến hàng chục phần trăm. Và đến các môn cao cấp (level P) thì đến đây xảy ra 2 trường hợp:

Với những ai chọn P5 là môn để thi thì luôn xác định tỷ lệ đỗ rất thấp, chỉ loanh quanh 31-33%, trong khi đó P2 thì vẫn “hút khách” và duy trì ở mức gần 50%. Tức là nếu có 600 người đi thi thì 300 người có khả năng đỗ P2, trong khi con số này ở P5 chỉ là 200, tương đương gấp 1,5 lần

Có nhiều người sợ P5 quá, không dám thi môn này mà chọn thi môn khác luôn (ví dụ Quản trị tài chính nâng cao - P4 hoặc Kiểm toán nâng cao - P7).

2. Do đâu mà dẫn đến các môn hệ kế toán quản trị khó như vậy?

Đầu tiên đến từ đặc điểm cơ bản của kế toán quản trị khác với kế toán tài chính, đó là kế toán quản trị không có 1 quy chuẩn như kế toán tài chính. Nếu như kế toán tài chính được quy định bởi hệ thống chuẩn mực (Accounting standards), nguyên lý (Generally Accepted Accounting Principles), thì với kế toán quản trị thì điều đó không xảy ra. Kế toán quản trị với mục tiêu là cung cấp thông tin cho nhà quản lý trong việc ra quyết định, lập kế hoạch..., vì thế nó cũng phụ thuộc vào góc nhìn cũng như yêu cầu của nhà quản lý.

Một ví dụ đơn giản là khi tính giá trị của hàng bán, theo kế toán tài chính thì phải tính đầy đủ cả lương của quản đốc, rồi chi phí khấu hao, thuê địa điểm sản xuất. Nhưng với kế toán quản trị, có thể ở doanh nghiệp này người giám đốc cần đưa thông tin đó vào, ở doanh nghiệp khác lại không cần, vì người giám đốc đó cho rằng các chi phí nêu trên là cố định rồi, chỉ quan tâm những gì thay đổi được như chi phí nguyên liệu hay nhân công trực tiếp thôi. Với kế toán quản trị, cả 2 điều đó đều không sai vì thực ra, nó phản ánh nhu cầu của nhà quản lý thôi.

Điều thứ hai, kế toán quản trị nhìn nhiều về tương lai, điều đó buộc người học phải đánh giá tổng thể doanh nghiệp, phải hiểu được làm sao để lập kế hoạch cho hiệu quả, làm sao để đưa ra hệ thống đánh giá hoạt động của các phòng ban sao cho công bằng… Nghe thôi đã thấy khó hơn so với kế toán tài chính, nơi mà gần như 100% nhìn về số liệu quá khứ và tìm cách phản ánh lên báo cáo tài chính.

Điều thứ ba, các dạng bài tập của kế toán quản trị đòi hỏi người học phải tư duy khá là "common sense" (đây là 1 từ khá khó dịch) và đánh giá được điểm lợi/ hại của mỗi phương án. Không thể có một phương án nào là tối ưu và người học kế toán quản trị phải biết cách đưa ra được cả 2 luận điểm này để phục vụ cho lãnh đạo ra quyết định.

Ví dụ như khi tiết kiệm chi phí, nếu chỉ đưa ra các giải pháp như mua nguyên vật liệu rẻ hơn (thì phải tính đến việc chất lượng sản phẩm bị ảnh hưởng), hay mua nhiều để hưởng ưu đãi (thì phải tính đến khả năng ứ đọng vốn...). Tư duy "common sense" này sẽ khá khó nếu ai đã quen thuộc với làm kế toán tài chính.

Và cuối cùng, dạng bài của kế toán quản trị khá là nhiều. Lấy ví dụ như ở môn F5 - Performance Management thì có khoảng 10 dạng bài chính, trong khi với F7 - Financial Reporting thì chỉ 3 dạng thôi. Với những khó khăn ở trên, cộng thêm với nhiều dạng bài thì các bạn học viên rất dễ hoảng.

3. Vậy làm như nào để cải thiện vấn đề trên?

Đầu tiên, cũng phải nói 1 tin vui hơn một chút, đó là pass rate các môn kế toán quản trị của học viên ở Việt Nam cao hơn thế giới kha khá (từ 5 - 15% tùy môn). Điều đó có thể suy ra học viên VN vẫn tính toán khá tốt đối với phần bài tập. Tuy vậy, mình vẫn thấy rằng mọi người e ngại với các môn này, vậy thì sau đây là 1 số tips giúp các bạn có thể vượt qua:

- Đặt mình (hoặc tưởng tượng) là 1 chủ doanh nghiệp, khi đó nhu cầu thông tin mình cần đến đâu. Điều đó sẽ giúp các bạn hiểu được vì sao người làm kế toán quản trị lại cần thông tin này, mục đích làm gì và việc có được thông tin đó thì có lợi/bất lợi như nào

- Tập thói quen tách nhỏ vấn đề, phân tích nhiều chiều. Kế toán quản trị rất hay phải so sánh giữa các phương án với nhau. Việc tập được thói quen phân tích này cũng sẽ giúp cho các bạn sau này ra ngoài làm. Vì thực tế ở ngoài thì không có phương án nào là "perfect" cả. Chỉ có cái nào "đỡ xấu hơn" thôi.

Các kỹ năng khác như lập kế hoạch học, làm bài tập nhiều...thì mình nghĩ áp dụng chung cho mọi môn được. Hi vọng các bạn sẽ vượt qua được các môn kế toán quản trị và cảm thấy yêu thích nó. Đây cũng là 1 bước đệm lớn cho những ai muốn làm về Tài chính doanh nghiệp sau này vì thực ra, nó khá là giống nhau.

Chúc các bạn có những ý tưởng mới dành cho ACCA và mau chóng hoàn thành chương trình này trong thời gian ngắn nhất có thể nhé!

➤➤  Nguồn bài viết: https://dinhvuacca.wordpress.com/2020/12/26/managementaccounting-is-hard/

(Bài viết có cập nhật lại về số liệu mới nhất)

➤➤ Các bạn có thể HỌC THỬ MIỄN PHÍ các môn ACCA tại đây